Ik weet het nog goed, de lessen die me (toen) niet interesseerden en "er niet toe deden".
Het waren geen examenvakken en de stof was niet interessant.
Godsdienst was zo’n vak! Achteraf jammer dat ik daar veel van gemist heb op mijn katholieke school… Later op de lerarenopleiding was filosofie zo’n vak, de saaie lessen konden me niet boeien.
Bildung.
Afgelopen week belde een goede vriendin van me, werkzaam op een middelbare school.
Ze vertelde me dat ze afstudeert in "Bildung in het onderwijs", en omdat ik zelf ook docent ben, was ik gelijk geïnteresseerd. Bildung betekent letterlijk "zelfontplooiing", "vorming". Een stroming die benadrukt dat de school er niet alleen is om leerlingen klaar te stomen voor een beroep, maar dat er ook aandacht moet zijn voor vorming op bijvoorbeeld politiek, moreel, emotioneel, cultureel en spiritueel opzicht.
Ik dacht weer gelijk terug aan mijn oude middelbare school in Nijmegen waar in de tegels van grote hal de spreuk "Non scholae, sed vitae discimus" te lezen was. (Niet voor de school maar voor het leven leren wij).
Hoe te motiveren?
Na ons telefoongesprek ben ik wat gaan graven in bildungs-artikelen, op zoek naar aanknopingspunten voor mijn huidige rol als trainer/coach bij de Academy.
Ik trof een verhaal van een docent die filosofie moest geven in VWO klassen…. en veel onwelwillendheid aantrof bij zijn leerlingen.
Hoe ze te motiveren? Hoe ervoor te zorgen dat er minder gespijbeld zou worden?
Hij bedacht deze vraag bij zijn leerlingen neer te leggen en ze te verzoeken daar ieder een uitgebreid opstel over te schrijven. Na analyse van deze werkstukken kwam de docent tot vier randvoorwaarden die er volgens zijn leerlingen moeten zijn voor een constructieve werkrelatie met de docent.
Interactie en variatie, rechtvaardigheid, erkenning en succes.
Geen van zijn leerlingen gaf aan dat hij/zij met de docent wilde meewerken in de les omdat de docent zo goed kon uitleggen, maar vrijwel iedereen vond iets doen, iets ontdekken (en dat liefst in een competitieve vorm) een must-have voor de les. De docent moest aan ieder gelijkelijk aandacht schenken, niemand voortrekken (rechtvaardigheid). Erkenning vonden de leerlingen erin dat ze moesten ervaren dat de docent echt contact met ze had, en dat ze zich niet miskend voelden. En succes moest ervaren worden, je moest in de les kunnen tonen dat je wat geleerd had. En daarna natuurlijk het succes vieren!
Heel herkenbaar en waardevol voor me, de tips die de leerlingen gaven.
Ook al zijn mijn volwassen cursisten niet zo onwelwillend als die VWO leerlingen voor filosofie, het is belangrijk trainingen uitdagend te maken en daarbij zoveel mogelijk rekening houden met de individuele leerdoelen en behoeften.
Samenwerken!
En wat bildung aangeeft over de aandacht voor bijvoorbeeld cultuur, emotie en moreel?
Het is niet meer zo dat je de stof alleen op een kamertje in de praktijk kan brengen.
Je moet in de praktijk in hechte teams met totaal verschillende personen kunnen samenwerken.
In trainingen waar mogelijk dit nabootsen.
Dat is de realiteit (vitae) voor mij en veel van mijn cursisten!
