In de achterliggende 6 decennia groeide projectmanagement van 'nieuw woord' naar een volledige professie, waarin veel praktijkbeoefenaars, trainers en coaches wereldwijd de kost verdienen.
Projectmanagement heeft een indrukwekkende bundeling van kennis en kunde, internationaal erkende certificeringsprogramma's en vakverenigingen in diverse landen. Complexe en risicovolle veranderinitiatieven worden geleid en beheerst.
In de publieke opinie staan grote projecten nogal eens gelijk aan mislukkingen, uitstel of kostenoverschrijdingen. En toch kun je veel infrastructurele bouwwerken, evenementen of nieuwe uitdagingen als een bemande retourvlucht naar de Maan, het Y2K probleem, de invoering van de euro of ov-chipkaart niet voorstellen zonder projectmanagement. IPMA Nederland, één van de vakverenigingen, heeft als visie een betere wereld te willen creëren met projecten.
Wee de IT projectmanager!
Terwijl het bestaansrecht van projectmanagement en projectmanagers in de bouw, zorg of evenementenplanning niet ter discussie staat, is dat anders in de IT. Hier is ontwikkeling van software en inrichting van infrastructuur intussen zo normaal geworden, dat er allerlei hulpmiddelen en aanpakken zijn ontstaan om deze 'business as usual' van doorgaande verbeteringen te ondersteunen.
Projecten, als tijdelijke organisatievorm om software te bouwen en te implementeren en daarmee bedrijfsprocessen te automatiseren of te ondersteunen, lijken niet langer noodzakelijk. Hoe nieuw of anders is vernieuwing op een bepaald moment?
Tenzij projectmanagers zichzelf herpositioneren als Agile coach, Scrum master of Product owner, worden ze ontslagen bij grote financiële instellingen. Het middenkader van de lijnorganisatie heeft het evengoed lastig. Zelfsturende teams vereenvoudigen (project)management, is de gedachte.
Meer verantwoordelijkheden delegeren naar een lager organisatieniveau vereist minder overhead en managementlagen, administratie en rapportage. Zoals een adviesaanvraag voor reorganisatie bij een grote Nederlandse bank in december 2016 als onderbouwing voor het afscheid van (project)managers opvoerde. Down or out! Hoe anders dan de up-or-out beweging die 25 jaar geleden nog de norm was bij dezelfde bedrijven.
Juist projectmanagers hebben de laatste 15 jaar Agile werkwijzen voor software ontwikkeling omarmd en toegepast in hun teams. Agile lijkt zich nu tegen dezelfde projectmanagers te keren. Hebben we een Trojaans paard binnengehaald? We werden nog wel projectmanager genoemd, maar hadden geen eigen team(s) meer. We moesten met verschillende Product owners aan de slag om prioriteit te krijgen voor ons projectbelang, terwijl de aandachtspunten rond stakeholder management, lange termijnplanning, overzicht, etc. niet door hen of de teams werden overgenomen.
Ik geef zelf PRINCE2 en PRINCE2 Agile trainingen bij de Academy. Houd ik cursisten die in de IT werkzaam zijn voor de gek? Ontdekken de aspirant-projectmanagers, als ze eenmaal hun vak onder de knie hebben, dat aan hun competenties geen behoefte meer is? Zijn ze 'dead on arrival', opgeleid tot werkloze?
Projectmanagement trainer en spreker John Hermarij vroeg zich in een blog van november 2016 openlijk af, of er nog wel behoefte is aan projectmanagement na Agile. "Wanneer je Agile tot op het bot door gaat voeren en neem van mij aan dat is een ontwikkeling waar we midden in zitten, dan haalt dit het project uit het team. Er is een gerede kans dat meer dan driekwart van alle projecten tussen nu en vijf jaar volledig verdwijnen. Veel projectmanagers ervaren dit nu al aan den lijve. (...) Als de huidige ontwikkeling niet door een “zwarte zwaan” tot stilstand komt dan is de kans groter dat jij niet meer nodig bent als projectmanager dan wel. Kortom de wendbaarheid die Agile bewerkt in organisaties, is een eigenschap die voor jou van levensbelang is."
Helpt een certificering of functietitel me?
Hermarij zei een maand later in een blog: "Maar wil je wendbaar zijn en iets doen in dit gebied, dan moet je er voor zorgen dat je niet vastgekleefd zit aan een titel. Jouw professie is de mens die je bent, met al je kennis, kunde en vaardigheid, en hoe breder deze is, des te wendbaarder je bent. De wereld eindigt niet in een certificaat, integendeel, hij begint daar." En dit is precies de redenen waarom de individuele competentie baseline (ICB) als norm voor IPMA certificering nog steeds valide is. De norm staat los van methoden, functietitels, organisatiestructuren en processen.
In het dit voorjaar verschenen boek ‘Strategie = Executie’ geeft auteur en management consultant Jacques Pijl aan, dat digitale innovatie de grootste trend in het moderne bedrijfsleven is. Analytische vaardigheden zijn belangrijkste competenties voor nieuwe data-gedreven bedrijfsmodellen. Kennis van statistiek, gestructureerd denken en omgaan met prestatie-indicatoren zijn cruciaal. Wat je meet is wat je weet. Pijl stelt verder dat elke ondernemer moet begrijpen dat projectmanagement vaardigheden een niet te onderschatten waarde vertegenwoordigt. Als je uitblinkt in projectmanagement, faciliteer je andere werknemers. Deze eigenschappen zijn belangrijker dan creativiteit, hoewel het soms taboe lijkt om dit toe te geven (p.49-53).
De volgende stap in je carrière is aan jou!
In 2016 zag ik diverse mensen in mijn LinkedIn netwerk schakelen van een projectmanager profiel naar andere rollen. Dat kon Scrum master, business manager of eigenaar van een overdekte speeltuin zijn. Verschillende senior project- en programmamanagers gingen met pensioen. Anderen verbeterden hun score op de jaarbeoordeling als service manager, of startten als trainer in projectmanagement.
Als je in de problemen zit, moet je actief op zoek naar een oplossing. Sociale netwerken en projectmanagement verenigingen als IPMA Nederland of PMI Netherlands Chapter zijn nuttig in die zoektocht. Begrijp dat de wereld, gedurende je laatste project, veranderd is. Je volgende carrièrestap kan een andere titel of rol inhouden. Neem de tijd om wat (wetenschappelijke) boeken over projectmanagement en leidinggeven te lezen.
Om bij de pakken neer te zitten, te berusten in de situatie, is nog nooit een projectmanagement competentie geweest. Zelfreflectie en zelfmanagement staan in de IPMA Competence Baseline 4th Edition.
